Wyszukaj pliki   

          Menu          

Najnowsze pliki

Najbliższe zloty

Reklama

Subskrypcja

Qmeg+ OS ver. 4.04 - instrukcja obsługi

Qmeg "+" to nowa wersja (v. 4) znanego systemu operacyjnego na ma³e Atari. Qmeg jest systemem wysoce kompatybilnym ze standardowym systemem Atari, a oferuje wiele przydatnych i wygodnych opcji. Wiêkszo¶æ funkcji jest identyczna, jak w starszej jego wersji - v. 3. Proszê przy tym zauwa¿yæ, ¿e wszytkie wersje sygnowane przez Gumiego/Tight s± nadal wersj± v. 3 (z niewielkimi przeróbkami), nawet, je¶li wy¶wietlaj± napis "version 4.x"! Autorem Qmega jest Niemiec, Stefan Dorndorf.

Qmeg znajduje siê na 16 KB epromie, który zastêpuje standardowy rom. Przydatn± rzecz± jest prze³±cznik systemów - zawsze istnieje mo¿liwo¶æ, ¿e ¼le napisany program nie pójdzie ze zmodyfikowanym systemem.

Ja system ten dosta³em z sieci, bez oryginalnej instrukcji. Wszystkie zawarte tu informacje pochodz± z moich w³asnych do¶wiadczeñ (kilka te¿ z krótkiego opisu w magazynie Serious). Z pewno¶ci± instrukcja ta nie jest kompletna, dlatego osoby, które maj± na temat tego systemu jakie¶ informacje bardzo proszê o info! Pisz±c ten artyku³ za³o¿y³em, ¿e czytelnik ma ju¿ jakie¶ pojêcie o Qmegu v. 3.

Czego nowy Qmeg nie ma:

Brak pe³nego handlera magnetofonu (C:). Zastêpuje go Cas-simulator (tylko odczyt, nie mo¿na bootowaæ z kasety).
Brak miêdzynarodowego zestawu znaków (wszystkie próby odwo³ania do niego (poke 756,204) bêd± przez system ignorowane - przywracany bêdzie zestaw standardowy.
Brak self-testu.

Czego brak w porównaniu do versji 3:

- Brak ramdysku C (nie ma mo¿liwo¶ci wystartowania DOSa przez Control + Caps w menu).
- Nie ma mrugaj±cego kursora.
- Brak ochrony ramdysku przez zapisem (P w menu).
- Brak mo¿liwo¶ci skoku pod wektor u¿ytkownika poprzez kombinacjê Control + 8.
- Prawdopodobnie nie ma w³asnych procedur dla drukarki (dodatkowego PIA).
- Nie wspó³pracuje z TTP (Tight Tools Packed).

Co nowy Qmeg ma w porównaniu z v. 3:

+ Ustawienia dla ka¿dej stacji 1-8 (a nie tylko 1-4 i 8).
+ Automatyczne rozpoznawanie rodzaju dopalacza w stacji (rozpoznaje te¿ wiêksz± ich ilo¶æ).
+ Mo¿liwo¶æ bootowania z ka¿dej stacji 1-8.
+ Klawisze funkcyjne a'la 1200XL.
+ Klawisze funkcyjne do konfiguracji stacji 1.
+ Prze³±cznik resetu ciep³y/zimny.
+ Loader Qmega w menu ³aduje i uruchamia równie¿ programy w Atari Basicu.
+ Loader rozpoznaje gêsto¶ci 360 kB i 720 kB w formacie MyDOSa, oraz podkatalogi MyDOSa.
+ Umo¿liwia ochronê przerwañ w obszarze $4000-$7fff podczas operacji i/o na ramdysku.
+ Mo¿liwo¶æ wy³±czenia wszystkich funkcji Qmega (poza kombinacjami z Reset oraz mini-freezerem).
+ Kombinacja Select + Reset przejmuje kontrolê nad ka¿dym kartrid¿em.
+ Mini-freezer, freezowanie na dodatkow± pamiêæ.
+ Mini-freezer dla poków.
+ MLM zawiera edytor sektorowy, mo¿na te¿ przegl±daæ pamiêæ pod ROMem i XMS.
+ Nowy Qmeg zawiera równie¿ (w przeciwieñstwie do starego) procedury obs³ugi "New Devices" - urz±dzeñ pod³±czanych do szyny równoleg³ej, wiêc dzia³aj± z nim np. interfejsy dysku twardego, czy te¿ stacje Karin Maxi.

Wygl±d nowego Qmega

Bootuj±c kompa z wci¶niêtym klawiszem Select ujrzymy prawdopodobnie co¶ takiego:

Zacznijmy od lewej czê¶ci ekranu.

S³owo Cold informuje, ¿e po reset nast±pi zimny start systemu + boot. Kiedy w tym miejscu jest s³owo Warm - nast±pi jedynie ciep³y reset.

Ni¿ej widnieje status obszaru $8000-$bfff. 'Ram' oznacza, ¿e jest tam w³±czony RAM, 'Bas' oznacza w³±czony Basic, 'Car' - w³o¿ony do gniazda zewnêtrzny kartrid¿. Klawisze:

- Tab - prze³±cza reset Cold/Warm (zimny/ciep³y).
- A - w³±cza RAM w obszar $8000-$bfff.
- B - w³±cza Basic.
- C - w³±cza zewnêtrzny kartrid¿.
- Start + A - w³±cza RAM i uruchamia DOSa, je¶li jest w pamiêci.
- Start + B - w³±cza i uruchamia Basic pod warunkiem ¿e jest w pamiêci DOS, lub program w Basicu. Nie mo¿na niestety (?) w ten sposób uruchomiæ samego Basica. Je¶li w pamiêci jest program w Basicu, to zostanie uruchomiony automatycznie.
- Start + C - uruchamia kartrid¿.

¦rodek menu - operacje i/o

Widaæ tu konfiguracjê wszystkich stacji, oraz obu ramdysków. Klawiszologia:

- Space , + , * - poruszanie kursorem - wybór napêdu 1-8 do skonfigurowania.
- 1 - 8 - bezpo¶redni wybór napêdu.
- N - ustawia stacjê normal dla wybranego napêdu.
- F - ustawia stacjê z turbo. Rodzaj turbo jest rozpoznawany automatycznie. Qmeg obs³uguje nastêpuj±ce standardy (i zgodne z nimi):
- Speedy (Ultra Speed),
- Happy Warp (Warp i Ultra Speed),
- 1050 Turbo (Turbo Drive),
- US-Doubler (Ultra Speed),
- XF551 (High Speed).

Stacje z rozszerzeniem Toms bêd± pracowaæ w Ultra Speed. Je¶li stacja nie obs³uguje ¿adnego z tych systemów, wtedy Qmeg prze³±czy jej ustawienie na normal samoczynnie podczas nastêpnego i/o, nie potrzeba wiêc ju¿ prze³±czaæ rêcznie.

- X - ustawia ramdysk X dla wybranej stacji.
- Y - ustawia ramdysk Y dla wybranej stacji.

Je¶li ustawi siê ramdisk dla napêdu 1, to mo¿na z niego bootowaæ.
- Shift + 1 - 8 - pozwala wybraæ z której stacji chcemy bootowaæ. Wybrana stacja jest podmieniana ze stacj± numer 1 i jako 1 widziana.
- S - ustawia oba ramdyski (X i Y) na gêsto¶æ single (oznaczenie: "S S").
- M - ustawia ramdysk X na gêsto¶æ medium, za¶ ramdysk Y na niepe³ny single (oznaczenie: "M E").
- D - ustawia ramdysk X na gêsto¶æ double, ramdysku Y nie ma (oznaczenie: "D -").
- R - kopiuje zaznaczony napêd do ramdysku X.
- W - kopiuje ramdysk X do zaznaczonego napêdu.

Po wybraniu R lub W pojawi siê napis Read lub Write i numer wybranej do odczytu/zapisu stacji. Nale¿y wówczas nacisn±æ:

- Start - aby sformatowaæ dysk docelowy (napêd lub ramdysk) przed rozpoczêciem kopiowania.
- Select - aby skopiowaæ bez formatowania.
Je¶li wyst±pi b³±d i/o pojawi siê komunikat z numerem b³êdu i numer sektora, w którym pojawi³ siê rzeczony b³±d (oba w hex). Mo¿emy wtedy wybraæ opcje:

- Start - ponów próbê odczytu/zapisu sektora.
- Select - pomiñ sektor.
- Option - przerwij kopiowanie.
Zawarto¶æ kopiowanego sektora pokazywana jest na ekranie (w kodach ekranowych). Opcji R/W mo¿na u¿ywaæ jako kopiera, lub aby zabootowaæ program z ramdysku. Mo¿na te¿ kopiowaæ pomiêdzy ramdyskami.

- Shift + R - wczytanie zafreezowanego programu z dysku/ramdysku.
- Shift + W - nagranie zafreezowanego programu na dysku/ramdysku.

W obu powy¿szych opcjach postêpujemy identycznie, jak przy R/W . Przy komunikacie Read/Write pojawia siê litera 'F'.

- I , O - te funkcje prawdopodobnie uruchamiaj± dodatkowe funkcje napêdów Happy Warp i Speedy, prawdopodobnie bêd± to w³/wy³ modu³u 'slow', oraz programowy reset stacji. Niestety, nie mogê tego sprawdziæ. Klawisze te s± aktywne równie¿ ³±cznie z Shift (I, O) lub Control (I).
- L lub ; - dir/load. Ka¿de kolejne naci¶niêcie pokazuje nastêpne 8 plików z katalogu zaznaczonej dyskietki. Z prawej strony podawana jest gêsto¶æ dysku. Funkcja load obs³uguje równie¿ dyskietki w gêsto¶ci dwustronnej i format MyDOSa. Mo¿na tak¿e u¿ywaæ podkatalogów MyDOSa! Naci¶niêcie klawiszy 1 - 8 spowoduje wczytanie i uruchomienie programu lub wej¶cie do podkatalogu. Uruchamiany program maszynowy musi byæ w formacie Atari DOSa (dwa bajty $ff na pocz±tku). Loader wczytuje te¿ i uruchamia programy w Atari Basicu (Basic jest w³±czany automatycznie). Program musi byæ stokenizowany (nagrany instrukcj± SAVE, listingi w ATASCII nagrane przez LIST nie s± ³adowane!). Stacja XF551 zostanie w razie potrzeby prze³±czona na prawid³ow± gêsto¶æ.
- Shift + L / ; - jak wy¿ej. Znaczenia tej funkcji na razie nie znam. W miejscu gêsto¶ci dysku wy¶w. 'Q'.

Prawa strona menu - opcje specjalne

S± to opcje: KEY, EDI, G25, VBS.
KEY - standardowo w³±czona, zezwala na u¿ywanie klawiszy funkcyjnych Qmega w edytorze systemowym.
EDI - standardowo wy³. Opcja znacz±ca w czasie operacji i/o na ramdysku. W³±czona prawdopodobnie zezwala na u¿ywanie DLI podczas i/o.
G25 - jeszcze nie rozgryz³em. Pomó¿cie!
VBS - standardowo wy³. Opcja znacz±ca w czasie operacji i/o na ramdysku. W³±czona prawdopodobnie zezwala na u¿ywanie VBI podczas i/o.

W³±czenie EDI, G25 i VBS spowalnia ramdysk ok. 3 razy. W³a¶ciwe ustawienie tych opcji umo¿liwia jednak odpalenie niektórych programów, które bez tego nie pójd±, ponadto zwykle zapobiega .telepaniu" ekranem oraz ró¿nym innym .krzakom" w trakcie transmisji.

Inne

- Esc - wraca do DOSu, je¶li jest on w pamiêci, pod warunkiem, ¿e prze³±cznik resetu jest ustalony na Warm. Je¶li jest w pozycji Cold nast±pi boot.
- Shift + Inverse - .kontrolowany" zimny start, to znaczy boot bez pe³nego zimnego resetu (np. bez sprawdzania klawiszy Start i Option).
- Return - skok do Mashine Language Monitor, MLM version 2.3 obs³uguje siê identycznie jak wersjê 2.1 w Qmegu v. 3.
- Bk Sp - czy¶ci tablicê ustawieñ Qmega i powoduje zablokowanie jego funkcji (poza kombinacjami z klawiszem reset, prze³. Cold/Warm, mini-freezerem i MLM). Opcje specjalne s± nieaktywne, w miejscu ustawieñ stacji i ramdysków pojawia siê '-'. Oczywi¶cie stacje pracuj± tylko w normalu, ramdysków nie ma.
- < - Przywraca funkcje Qmega i ustawia tablicê na warto¶ci pocz±tkowe.

Kombinacje z klawiszem reset

- Reset - powoduje ciep³y/zimny start, w zale¿no¶ci od ustawienia Qmega. Dzia³a standardowo.
- Select + Reset - przej¶cie do menu Qmega. Przejmuje kontrolê nad ka¿dym kartrid¿em!
- Shift + Reset - zimny start.
- Start + Reset - zablokowanie funkcji Qmega (sprawdzany tylko przy zimnym starcie).
- Option + Reset - w³±czenie Basica (sprawdzany tylko przy zimny starcie).

Funkcyjne klawisze systemowe

Poni¿sze kombinacje dzia³aj± w MLM, DOSie oraz w programach u¿ytkowych, pod warunkiem ¿e ROM nie jest od³±czony, a systemowe przerwania klawiatury nie jest zablokowane.

- Control + 4 - stuk klawisza on/off.
- Control + 5 - autorepetycja wolna/normalna.
- Control + 6 - wy³±czenie ekranu. W³±czenie za pomoc± dowolnego klawisza. Klawisz przywracaj±cy nie jest maskowany, wiêc proponujê Ctrl+Shft+A.
- Control + 7 - kursor na lew± krawêd¼ ekranu.
- Control + 8 - kursor na praw± krawêd¼ ekranu.
- Control + 9 - kursor na górn± krawêd¼ ekranu.
- Control + 0 - kursor na doln± krawêd¼ ekranu.
- Shift + Control + N - stacja #1 normal.
- Shift + Control + F - stacja #1 turbo.
- Shift + Control + / - ramdysk X jako stacja #1.
- Shift + Control + Inverse - ramd. Y jako st. #1.

Mini freezer dla poków

Ta funkcja dzia³a zawsze, je¶li nie jest wy³±czony ROM. Nawet, je¶li klawiatura jest zablokowana!
- Control + Help - wej¶cie do freezera. Program jest freezowany (zatrzymywany), aby niczego nie popsuæ. Poki musimy zatem wprowadzaæ .na ¶lepo". Wprowadzamy je szestnastkowo w formacie:
xxxxyy - gdzie: xxxx - adres, yy - bajt.
- 0 - 9 , A - F - wprowadzanie poków.
- Bk Sp - zmazanie ostatniej cyfry.
- Clear - zmazanie ca³ego wprowadzanego poka.
- Return - zatwierdza wprowadzonego poka.
- Space - wy³±czenie d¼wiêku.
- Help - wyj¶cie z freezera.

W celu unikniêcia pomy³ek wy³±czona jest autorepetycja klawiatury. Równie¿ dla u³atwienia i orientacji s³uchowej podczas wprowadzania poków ka¿da wprowadzana cyfra i funkcja jest potwierdzana krótkim piskiem. D³ugi pisk oznacza, ¿e wprowadzili¶my co¶ niezgodnie z wymaganym formatem. Spacja poza wy³±czeniem d¼wiêku nie robi nic innego, wiêc mo¿na u¿yæ jej do oddzielenia adresu od bajtu (chocia¿ nie trzeba). Wyciszany jest jedynie d¼wiêk, inne rejestry pokeya nie s± ruszane, aby po powrocie do programu nie psu³ siê d¼wiêk.

Mini-freezer, freezowanie na dodatkow± pamiêæ

Aby skorzystaæ z tej funkcji niezbêdne jest minimum 64 KB xms'u.

Aby skorzystaæ z freezera naciskamy (tak samo, jak kiedy chcemy wprowadziæ poki) Control + Help. Program zostaje zatrzymany, a my mamy wtedy do dyspozycji klawisze:
- Control + S - zafreezowanie dzia³aj±cego programu na dodatkow± pamiêæ ('save').
- Control + L - za³adowanie i uruchomienie zafreezowanego programu ('load').
- Control + E - oba powy¿sze naraz, czyli zamiana dzia³aj±cego programu na ten zafreezowany (aktualny zostaje zafreezowany; 'exchange').

Te funkcje wychodz± jednocze¶nie z mini-freezera, wiêc nie trzeba naciskaæ klawisza Help. W menu systemu mo¿emy zafreezowany program nagraæ na dysk (Shift + W), albo go odczytaæ (Shift + R).

Qmeg wykorzystuje do zafreezowania programu banki u¿ywane przez ramdysk X. Przy nagrywaniu zafreezowanego programu na dysk, musi on byæ sformatowany w takiej samej gêsto¶ci, jak ramdysk X (lub w takiej zostanie sformatowany, zale¿nie od tego, czy naci¶niemy Start, czy Select). To samo tyczy siê nagrywania na ramdysk Y. Mo¿na jednak zmieniaæ format ramdysku X równie¿ wtedy, gdy mamy na nim zafreezowany program - nie powoduje to k³opotów w dzia³aniu freezera (i opcji dyskowych), ani te¿ tym bardziej utraty danych.

Je¶li zatem ³aduj±c z dysku zafreezowany program nie chcemy psuæ ramdysku Y, to zmieniamy format ramdysku X na tak± sam± gêsto¶æ, w jakiej jest nagrany dysk, wczytujemy bez formatowania ramdysku (Select zamiast Start), a po za³adowaniu przywracamy poprzednie ustawienie. Poniewa¿ freezowany pogram zajmuje tylko 64 KB, to ramdysk Y nie zostanie uszkodzony, nawet je¶li odczytywaæ bêdziemy z dysku w double! Oczywi¶cie pod warunkiem ¿e ³adowaæ bêdziemy przez 'Shift+R', a nie samo 'R' - polecenia te s± bowiem do pewnego stopnia zamienne!

Mog± wyst±piæ problemy przy odmra¿aniu jakich¶ ¼le napisanych programów, niechlujnie (niestandardowo) u¿ywaj±cych rejestrów sprzêtowych. Problemy takie mog± wyst±piæ równie¿ w przypadku u¿ywania przez program rejestrów sprzêtowych, które s± jedynie do zapisu (nie mo¿na ich odczytaæ). Np. dwie uruchamiane naprzemiennie (Control+E) gry u¿ywaj± w odmienny sposób sprite'ów.

Tablica ustawieñ

Tablica ustawieñ Qmega zajmuje 11 bajtów. Oto niektóre z nich:

Konfiguracja napêdów zajmuje 8 bajtów. Znajduje siê w tym samym miejscu, co w Qmegu v. 3 i jest z ni± kompatybilna. Status 'F' w Qmegu v. 4 odpowiada statusowi 'U' w Qmegu v. 3 Tablica znajduje siê od odresu $03f0 - jeden bajt dla ka¿dej stacji. Dopuszczalne s± nastêpuj±ce warto¶ci:
- $00 - stacja normal ('N').
- $01 - stacja turbo ('F').
- $02 - ramdysk X ('X').
- $03 - ramdysk Y ('Y').

Konfiguracja ramdysków zajmuje jeden bajt pod adresem $03ed. Nie jest kompatybilna z Qmegiem v. 3 (znajduje siê w innym miejscu). Lewy nibbl oznacza format ramdysku X. Ramdysk Y jest zdeterminowany.

- $0x - X single (Y single, "S S")
- $8x - X medium (Y niepe³ny (64kB) single, "M E").
- $2x - X double (Y - brak, "D -").
Prawy nibbl ustala opcje specjalne w menu Qmega. Ka¿dy bit odpowiada jednej opcji. Standardowo jest tu:

Banki u¿ywane przez ramdysk

Na komputerze z 1088 KB (rambo) i 576 KB (Compy Shop), ramdysk double u¿ywa nastêpuj±cych banków:

EF EB E7 E3
AF AB A7 (A3 nie jest u¿ywany)
6F 6B 67 63

Poniewa¿ rozszerzenie do 1088 kB wyczerpuje wszystkie mo¿liwe kombinacje, wiêc tak¿e posiadacze innych (mniejszych) rozmiarów powinni znale¼æ dane w bankach o tych numerach.

Na zakoñczenie

Jak ju¿ powiedzia³em na pocz±tku, system ten musia³em rozpracowaæ sam i z pewno¶ci± instrukcja ta nie jest kompletna. W szczególno¶ci ma ona nastêpuj±ce luki:
- nie rozpracowa³em edytora sektorowego (powinien siê znajdowaæ w MLM), oraz sposobu przegl±dania i zmieniania pamiêci XMS i pod ROMem,
- nie wiem, co robi± funkcje I i O w menu, a tak¿e opcja Shift + L / ; ,
- nie rozpracowa³em jeszcze wszystkich bajtów tablicy ustawieñ,
- nie wiem, jakie znaczenie ma opcja G25 i nie jestem pewien, czy EDI/VBS w³±czaj± przerwania, czy te¿ mo¿e robi± co¶ innego.

Byæ mo¿e nie znalaz³em równie¿ innych jeszcze funkcji. Je¶li kto¶ znajdzie jakie¶ nieuwzglêdnione przeze mnie funkcje, mo¿e rozwiaæ w±tpliwo¶ci lub poprawiæ ewentualne b³êdy, wreszcie wszelkie komentarze, pomys³y, uwagi proszê przesy³aæ do mnie (adres w stopce magazynu), ew. do Vaska.

Jurgi II/Tristesse

Niech MOS bêdzie z Wami!

Redakcja nie odpowiada za treść komentarzy. Wpisy niecenzuralne, nie na temat będą usuwane, a ich autorzy mogą być pozbawiani możliwości dodawania komentarzy. Szczegółowy regulamin do wglądu w siedzibie redakcji. :)